Theo đại diện Trung tâm An ninh mạng quốc gia, việc trả tiền cho hacker tạo tiền lệ nguy hiểm và có thể là nguyên nhân của nhiều vụ tấn công ransomware thời gian qua.
Từ cuối tháng 3, Việt Nam ghi nhận ít nhất ba vụ tấn công mã hóa dữ liệu (ransomware) quy mô lớn gồm VnDirect, PVOil và một nhà cung cấp dịch vụ viễn thông, bên cạnh sự cố của những doanh nghiệp nhỏ hơn. Tại tọa đàm chiều 5/4 ở Hà Nội, Trung tá Lê Xuân Thủy, Giám đốc Trung tâm an ninh mạng quốc gia - Bộ Công an, cho biết thời gian qua có đơn vị tại Việt Nam đã phải trả tiền chuộc để khôi phục dữ liệu hệ thống sau khi bị mã hóa tống tiền.
"Chúng tôi đã khuyến cáo việc này sẽ tạo ra tiền lệ và có thể nổ ra các cuộc tấn công khác. Và thực tế vừa qua đã có cuộc tấn công như vậy", ông Thủy nói.
Theo ông, Việt Nam đã tham gia sáng kiến chống ransomware thế giới cùng hơn 50 nước, trong đó đưa ra các giải pháp cũng như chính sách vận động không trả tiền, vì khi trả tiền sẽ có thể kích thích các nhóm tấn công mạng. "Nếu chúng ta kiên cường sẽ làm giảm động lực của tin tặc", ông nói. Ngược lại, việc doanh nghiệp chấp nhận yêu cầu của kẻ tấn công sẽ trở thành tiền lệ nguy hiểm cho chính doanh nghiệp đó và các đơn vị khác.
"Việt Nam chưa có quy định cụ thể về vấn đề này, nên đó là lựa chọn của doanh nghiệp", ông Thủy nói thêm.
Bên cạnh đó, phương án này được đánh giá không giải quyết triệt để vấn đề. "Có nhiều trường hợp trả tiền rồi nhưng không lấy được khóa, hoặc khóa không thể giải toàn bộ dữ liệu. Nếu không bịt đường vào sẽ còn bị tấn công lần nữa", Giám đốc Trung tâm an ninh mạng quốc gia khuyến cáo.
Trên thế giới, việc trả tiền cho các hacker tấn công ransomware cũng là vấn đề tranh cãi. Trả lời VnExpress, ông Thành Nguyễn, nhà sáng lập công ty bảo mật Verichains, cho biết tại một số quốc gia, việc đưa tiền cho tội phạm mạng thậm chí có thể gây ra hậu quả pháp lý nghiêm trọng cho doanh nghiệp vì "gửi đi một thông điệp rằng tấn công ransomware là một phương thức kiếm tiền hiệu quả, từ đó khuyến khích các nhóm tội phạm mạng".
Theo Purestorage, quyết định trả hay không trả còn phụ thuộc nhiều yếu tố, như mức độ ảnh hưởng của dữ liệu đến hoạt động kinh doanh, đội ngũ nhân viên của công ty, và nguy cơ lộ lọt sau tấn công. Nhiều vụ ransomware thường là "tống tiền kép", bao gồm cả việc đe dọa công khai dữ liệu nhạy cảm trong hệ thống.
"Nếu trả tiền thực sự là lựa chọn duy nhất, nên thuê một nhóm ứng phó sự cố có kinh nghiệm để hỗ trợ đàm phán và thanh toán", trang này khuyến nghị.
"Doanh nghiệp lúng túng khi bị mã hóa dữ liệu tống tiền"
Quy trình chuẩn khi bị tấn công ransomware thường gồm bốn bước, gồm: Cấp cứu, rà soát, phục hồi, rút kinh nghiệm. Trong đó, giai đoạn cấp cứu gồm việc như cách ly ngay hệ thống tấn công, liên hệ cơ quan chức năng và các bên liên quan, đánh giá khả năng sử dụng dữ liệu đã sao lưu và đưa ra kế hoạch xử lý.
"Quy trình ai cũng nắm rõ. Nhưng thực tế khi xảy ra, đơn vị rất lúng túng dẫn đến nhiều hệ lụy", ông Thủy nói.
Từ cuối tháng 3, Việt Nam ghi nhận ít nhất ba vụ tấn công mã hóa dữ liệu (ransomware) quy mô lớn gồm VnDirect, PVOil và một nhà cung cấp dịch vụ viễn thông, bên cạnh sự cố của những doanh nghiệp nhỏ hơn. Tại tọa đàm chiều 5/4 ở Hà Nội, Trung tá Lê Xuân Thủy, Giám đốc Trung tâm an ninh mạng quốc gia - Bộ Công an, cho biết thời gian qua có đơn vị tại Việt Nam đã phải trả tiền chuộc để khôi phục dữ liệu hệ thống sau khi bị mã hóa tống tiền.
"Chúng tôi đã khuyến cáo việc này sẽ tạo ra tiền lệ và có thể nổ ra các cuộc tấn công khác. Và thực tế vừa qua đã có cuộc tấn công như vậy", ông Thủy nói.
Theo ông, Việt Nam đã tham gia sáng kiến chống ransomware thế giới cùng hơn 50 nước, trong đó đưa ra các giải pháp cũng như chính sách vận động không trả tiền, vì khi trả tiền sẽ có thể kích thích các nhóm tấn công mạng. "Nếu chúng ta kiên cường sẽ làm giảm động lực của tin tặc", ông nói. Ngược lại, việc doanh nghiệp chấp nhận yêu cầu của kẻ tấn công sẽ trở thành tiền lệ nguy hiểm cho chính doanh nghiệp đó và các đơn vị khác.
"Việt Nam chưa có quy định cụ thể về vấn đề này, nên đó là lựa chọn của doanh nghiệp", ông Thủy nói thêm.
Bên cạnh đó, phương án này được đánh giá không giải quyết triệt để vấn đề. "Có nhiều trường hợp trả tiền rồi nhưng không lấy được khóa, hoặc khóa không thể giải toàn bộ dữ liệu. Nếu không bịt đường vào sẽ còn bị tấn công lần nữa", Giám đốc Trung tâm an ninh mạng quốc gia khuyến cáo.
Trên thế giới, việc trả tiền cho các hacker tấn công ransomware cũng là vấn đề tranh cãi. Trả lời VnExpress, ông Thành Nguyễn, nhà sáng lập công ty bảo mật Verichains, cho biết tại một số quốc gia, việc đưa tiền cho tội phạm mạng thậm chí có thể gây ra hậu quả pháp lý nghiêm trọng cho doanh nghiệp vì "gửi đi một thông điệp rằng tấn công ransomware là một phương thức kiếm tiền hiệu quả, từ đó khuyến khích các nhóm tội phạm mạng".
Theo Purestorage, quyết định trả hay không trả còn phụ thuộc nhiều yếu tố, như mức độ ảnh hưởng của dữ liệu đến hoạt động kinh doanh, đội ngũ nhân viên của công ty, và nguy cơ lộ lọt sau tấn công. Nhiều vụ ransomware thường là "tống tiền kép", bao gồm cả việc đe dọa công khai dữ liệu nhạy cảm trong hệ thống.
"Nếu trả tiền thực sự là lựa chọn duy nhất, nên thuê một nhóm ứng phó sự cố có kinh nghiệm để hỗ trợ đàm phán và thanh toán", trang này khuyến nghị.
"Doanh nghiệp lúng túng khi bị mã hóa dữ liệu tống tiền"
Quy trình chuẩn khi bị tấn công ransomware thường gồm bốn bước, gồm: Cấp cứu, rà soát, phục hồi, rút kinh nghiệm. Trong đó, giai đoạn cấp cứu gồm việc như cách ly ngay hệ thống tấn công, liên hệ cơ quan chức năng và các bên liên quan, đánh giá khả năng sử dụng dữ liệu đã sao lưu và đưa ra kế hoạch xử lý.
"Quy trình ai cũng nắm rõ. Nhưng thực tế khi xảy ra, đơn vị rất lúng túng dẫn đến nhiều hệ lụy", ông Thủy nói.
Tiền chuộc thì đắt xắt ra miếng còn mấy anh hacker thì gian manh lắm luôn, trả tiền xong chúng vẫn cười toe toét mà phơ lờ mình đi huhu 
